JavaScript dizisi (array) nedir?

JavaScript dizisi (array), birden fazla değeri tek bir değişkende tutmamıza olanak tanıyan bir veri yapısıdır. Dizi içinde sayılar, metinler, boolean ifadeler veya başka diziler gibi farklı veri türleri saklanabilir. Dizi elemanlarına sırasıyla diziAdi[0], diziAdi[1] gibi indekslerle erişilir.

JavaScript’te dizi nasıl oluşturulur?

Dizi oluşturmak için köşeli parantez kullanılır veya new Array() yapısı tercih edilebilir.

push() ve pop() metodu ne işe yarar?

push(): Dizinin sonuna yeni bir eleman ekler. pop(): Dizinin sonundaki elemanı siler.

Dizi elemanlarını sıralamak için hangi metot kullanılır?

sort() metodu dizi elemanlarını sıralamak için kullanılır. Varsayılan olarak alfabetik sıralama yapar. Sayıları doğru şekilde sıralamak için bir karşılaştırma fonksiyonu gereklidir.

JavaScript’te dizi elemanlarını nasıl filtreleyebilirim?

filter() metodu, belirli bir koşulu sağlayan elemanlardan yeni bir dizi oluşturur.

Dizi uzunluğunu nasıl öğrenebilirim?

Bir dizinin eleman sayısını .length özelliği ile öğrenebilirsiniz.

map() ve forEach() metotları arasındaki fark nedir?

forEach(): Diziyi döner ama yeni bir dizi oluşturmaz. Genellikle yan etkiler için kullanılır (örneğin: console.log). map(): Her eleman için dönüş işlemi yapar ve bu işlemlerin sonucuyla yeni bir dizi oluşturur.

JavaScript dizisinde bir elemanın olup olmadığını nasıl kontrol ederim?

includes() metodu, bir dizide belirli bir elemanın olup olmadığını kontrol eder.

Dizi içindeki diziye (nested array) nasıl erişilir?

İç içe dizilere çift indeksle ulaşılır.

JavaScript dizisinden belirli bir elemanı nasıl silebilirim?

pop() son elemanı siler shift() ilk elemanı siler splice() ise belirli bir konumdaki elemanları siler

JavaScript Dizi (Array) Veri Tipi

JavaScript, modern web geliştirme dünyasında en çok tercih edilen dillerden biri olarak karşımıza çıkar. Gerek ön yüz (frontend) gerekse arka yüz (backend) uygulamalarında geniş bir kullanım alanı olan JavaScript, veri işleme konusunda da oldukça esnek bir yapı sunar. Bu esnekliğin en önemli parçalarından biri olan diziler (arrays), birden fazla değeri tek bir yapı altında yönetebilmemizi sağlar. Bu yazıda, JavaScript dilinde dizi veri tipiyle çalışmanın temellerini, ileri seviye kullanım örneklerini, pratik yöntemleri ve püf noktalarını detaylı ve örnekli biçimde ele alacağız.

Dizi (Array) Nedir?

JavaScript dizileri, birden çok veriyi tek bir değişkende saklamamıza olanak tanır. Dizi, içerdiği her bir değeri sırasıyla indeksler. Bu indeksler sıfırdan başlayarak artar. Diziler, farklı veri tiplerinden elemanlar içerebilir: string, number, boolean, object ve hatta başka diziler bile olabilir.

let karisikDizi = ["Merhaba", 42, true, null, [1, 2, 3]];

Yukarıdaki örnekte karisikDizi adlı dizi, içinde farklı türde veriler barındırmaktadır. Bu esneklik, dizileri oldukça güçlü bir yapı haline getirir.

Dizi Oluşturma Yöntemleri

1. Köşeli Parantez ile

let meyveler = ["elma", "armut", "muz"];

2. Array Constructor ile

let sayilar = new Array(10, 20, 30);

Ancak bu yöntem daha az kullanılır çünkü new Array(5) gibi bir kullanım, içinde 5 undefined eleman bulunan bir dizi oluşturur.

3. Boş Dizi Tanımlamak

let bosDizi = [];

Bu diziye sonradan elemanlar eklenebilir.

Dizi Elemanlarına Erişim

Dizideki her eleman, sırasıyla 0’dan başlayan indekslerle tutulur.

let isimler = ["Ali", "Ayşe", "Mehmet"];
console.log(isimler[0]); // Ali
console.log(isimler[2]); // Mehmet

Dizi Elemanlarını Güncellemek

Bir dizinin herhangi bir indeksindeki değeri değiştirmek mümkündür:

let yaslar = [25, 30, 35];
yaslar[1] = 31;
console.log(yaslar); // [25, 31, 35]

Diziye Eleman Eklemek

push()

Dizinin sonuna eleman ekler.

let sayilar = [1, 2, 3];
sayilar.push(4);
console.log(sayilar); // [1, 2, 3, 4]

unshift()

Dizinin başına eleman ekler.

sayilar.unshift(0);
console.log(sayilar); // [0, 1, 2, 3, 4]

splice() ile Araya Eklemek

sayilar.splice(2, 0, 99);
console.log(sayilar); // [0, 1, 99, 2, 3, 4]

Dizi Elemanlarını Silmek

pop()

Son elemanı siler.

sayilar.pop();

shift()

İlk elemanı siler.

sayilar.shift();

splice() ile Belirli Elemanı Silmek

let hayvanlar = ["kedi", "köpek", "kuş"];
hayvanlar.splice(1, 1);
console.log(hayvanlar); // ["kedi", "kuş"]

Sık Kullanılan Dizi Metotları

forEach()

Her eleman için bir işlem uygular.

let rakamlar = [1, 2, 3];
rakamlar.forEach(function(rakam) {
  console.log(rakam);
});

map()

Her elemanı işleyip yeni bir dizi döner.

let kareler = rakamlar.map(r => r * r);
console.log(kareler); // [1, 4, 9]

filter()

Şarta uyan elemanları döner.

let ciftler = rakamlar.filter(r => r % 2 === 0);
console.log(ciftler); // [2]

find()

İlk uygun elemanı bulur.

let ilkBuyuk = rakamlar.find(r => r > 1);

includes()

Belirli eleman var mı diye kontrol eder.

console.log(rakamlar.includes(2)); // true

join()

Dizi elemanlarını birleştirerek string yapar.

let kelimeler = ["JavaScript", "çok", "güçlü"];
console.log(kelimeler.join(" ")); // JavaScript çok güçlü

sort()

Alfabetik veya sayısal sıralama yapar. Sayılar için dikkatli kullanılmalıdır:

let karisik = [5, 1, 10];
karisik.sort((a, b) => a - b);
console.log(karisik); // [1, 5, 10]

reverse()

Diziyi ters çevirir.

karisik.reverse(); // [10, 5, 1]

Dizi İçinde Dizi (Nested Array)

Bir dizi içinde başka diziler barındırabiliriz:

let siniflar = [
  ["Ali", "Ayşe"],
  ["Mehmet", "Fatma"]
];
console.log(siniflar[1][0]); // Mehmet

Spread Operatörü ile Dizi İşlemleri

Spread operatörü (...) ile diziler kolayca birleştirilebilir veya kopyalanabilir.

let dizi1 = [1, 2];
let dizi2 = [3, 4];
let yeniDizi = [...dizi1, ...dizi2];
console.log(yeniDizi); // [1, 2, 3, 4]

Ayrıca bir diziye yeni eleman eklerken de kullanılabilir:

let zenginDizi = [0, ...dizi1, 99];

Destructuring ile Dizi Elemanlarını Ayırmak

Destructuring, dizinin elemanlarını değişkenlere kolayca atamamıza olanak tanır:

let bilgiler = ["Ahmet", 28];
let [isim, yas] = bilgiler;
console.log(isim); // Ahmet
console.log(yas);  // 28

Çok Boyutlu Dizi Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Çok boyutlu dizilerle çalışırken dikkat edilmesi gereken nokta, her bir dizinin iç dizilere sahip olabileceğidir:

let matris = [
  [1, 2],
  [3, 4],
  [5, 6]
];

console.log(matris[2][1]); // 6

Dizi ile Döngü Kullanımı

for ve while döngüleri dizilerde çok yaygın kullanılır.

for (let i = 0; i < sayilar.length; i++) {
  console.log(sayilar[i]);
}

Ayrıca for…of döngüsü daha sade bir kullanım sunar:

for (let s of sayilar) {
  console.log(s);
}

Diziyle Uygulama Örneği: Ortalama Hesaplama

let notlar = [70, 85, 90, 60];
let toplam = 0;

notlar.forEach(not => toplam += not);
let ortalama = toplam / notlar.length;
console.log("Ortalama:", ortalama);

Sonuç

JavaScript dizileri, veri işleme süreçlerinde vazgeçilmez araçlardan biridir. Dizi oluşturma, elemanlara erişme, düzenleme ve silme işlemleri temel olsa da; map, filter, reduce, splice gibi fonksiyonlarla oldukça kapsamlı veri manipülasyonları mümkündür. Bu yazıda temel dizilerden çok boyutlu yapılara, metotlardan pratik uygulamalara kadar geniş bir yelpazeyi örneklerle inceledik. Gerçek projelerde dizilerle bolca karşılaşacağınız için, bu yapıların mantığını iyi kavramak ve pratikle pekiştirmek büyük önem taşır. Daha fazlası için “Javascript” kategorisine bakabilirsin.

JavaScript dizisi (array) nedir?
JavaScript dizisi (array), birden fazla değeri tek bir değişkende tutmamıza olanak tanıyan bir veri yapısıdır. Dizi içinde sayılar, metinler, boolean ifadeler veya başka diziler gibi farklı veri türleri saklanabilir. Dizi elemanlarına sırasıyla diziAdi[0], diziAdi[1] gibi indekslerle erişilir.
JavaScript’te dizi nasıl oluşturulur?
Dizi oluşturmak için köşeli parantez kullanılır veya new Array() yapısı tercih edilebilir.
push() ve pop() metodu ne işe yarar?
push(): Dizinin sonuna yeni bir eleman ekler.
pop(): Dizinin sonundaki elemanı siler.
Dizi elemanlarını sıralamak için hangi metot kullanılır?
sort() metodu dizi elemanlarını sıralamak için kullanılır. Varsayılan olarak alfabetik sıralama yapar. Sayıları doğru şekilde sıralamak için bir karşılaştırma fonksiyonu gereklidir.
JavaScript’te dizi elemanlarını nasıl filtreleyebilirim?
filter() metodu, belirli bir koşulu sağlayan elemanlardan yeni bir dizi oluşturur.
Dizi uzunluğunu nasıl öğrenebilirim?
Bir dizinin eleman sayısını .length özelliği ile öğrenebilirsiniz.
map() ve forEach() metotları arasındaki fark nedir?
forEach(): Diziyi döner ama yeni bir dizi oluşturmaz. Genellikle yan etkiler için kullanılır (örneğin: console.log).
map(): Her eleman için dönüş işlemi yapar ve bu işlemlerin sonucuyla yeni bir dizi oluşturur.
JavaScript dizisinde bir elemanın olup olmadığını nasıl kontrol ederim?
includes() metodu, bir dizide belirli bir elemanın olup olmadığını kontrol eder.
Dizi içindeki diziye (nested array) nasıl erişilir?
İç içe dizilere çift indeksle ulaşılır.
JavaScript dizisinden belirli bir elemanı nasıl silebilirim?
pop() son elemanı siler
shift() ilk elemanı siler
splice() ise belirli bir konumdaki elemanları siler

Kaynak patika.dev

Etiketler: Javascript Array

Paylaş:

Tayyip Bölük

Merhaba, ben Tayyip Bölük. Profesyonel bir yazılım geliştiricisi olarak, özellikle PHP tabanlı web projeleri geliştirme konusunda uzmanlaşmış durumdayım. Yazılım dünyasındaki yolculuğuma, yaratıcı çözümler üreterek ve kullanıcı odaklı projeler geliştirerek devam ediyorum.Blog sitemde yazılım ve teknolojiye dair güncel bilgileri, yenilikleri ve ipuçlarını paylaşıyorum. Amacım, yazılım dünyasına ilgi duyan herkese faydalı içerikler sunarak bilgi birikimimi paylaşmak ve sektörel gelişmelere ışık tutmak.PHP’nin yanı sıra, React, Bootstrap, Tailwind, Jquery gibi modern araçları kullanarak dinamik, kullanıcı dostu ve performanslı web siteleri geliştirme üzerine çalışıyorum. Ayrıca, öğretmenlere ve öğrencilere yönelik inovatif projeler geliştirme konusundaki tutkum sayesinde, eğitim ve yazılımı birleştiren projeler üretmeyi hedefliyorum.Eğer siz de yazılım ve teknoloji konularına ilgi duyuyorsanız, bloğumda sizin için ilham kaynağı olabilecek içerikler bulabilirsiniz.