Kod Atölyesi
Yapay Zeka
HTML Dersleri
CSS Dersleri
JavaScript Dersleri
İçindekiler
Programlama dünyasında verilerle çalışırken sıkça karşılaştığımız veri türlerinden biri String‘dir. Özellikle JavaScript gibi dinamik dillerde, string veri türü üzerinde yapılan işlemler uygulama geliştirmenin temel taşlarından biridir. Uygulama geliştiriciler için string işlemleri, kullanıcı girdilerini yönetmekten, veri formatlamaya kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu yazıda, String veri türü işlemleri konusunu oldukça detaylı bir şekilde ele alacağız, farklı yöntemleri inceleyecek ve örneklerle destekleyeceğiz.
String Veri Türü Nedir?
String, metin verilerini ifade etmek için kullanılan bir veri türüdür. JavaScript’te string’ler tek tırnak (‘ ‘), çift tırnak (” “) veya backtick ( ) karakterleri arasında tanımlanır.
let isim = "Ahmet";
let soyisim = 'Yılmaz';
let tamIsim = `Ahmet Yılmaz`;
JavaScript’te string’ler immutable yani değiştirilemez yapıdadır. Bu da demektir ki string üzerinde yapılan işlemler, var olan değeri değiştirmek yerine yeni bir string oluşturur. Bu özelliği bilmek, özellikle büyük projelerde veri yönetimini doğru yapmak açısından oldukça önemlidir.
String İşlemleri
1. String Uzunluğu (length)
Bir string’in karakter sayısını öğrenmek için .length özelliği kullanılır. Boşluklar da dahil olmak üzere her karakter sayılır.
let mesaj = "Merhaba Dünya";
console.log(mesaj.length); // 13
Bu özellik kullanıcıdan alınan veri doğrulamalarında sıklıkla kullanılır.
2. Karakter Erişimi ([index] veya charAt)
Bir string içindeki belirli karakterlere erişmek için indeksleme yöntemini veya charAt() fonksiyonunu kullanabilirsiniz.
console.log(mesaj[0]); // M
console.log(mesaj.charAt(5)); // a
İndeksler her zaman sıfırdan başlar.
3. String Birleştirme (concat veya + operatörü)
İki veya daha fazla string’i birleştirmenin yaygın yolları:
let ad = "Ali";
let soyad = "Veli";
console.log(ad + " " + soyad); // Ali Veli
console.log(ad.concat(" ", soyad)); // Ali Veli
Concat daha okunabilir bir yöntem sunarken, + operatörü daha yaygındır.
4. String İçinde Arama (indexOf, lastIndexOf, includes)
Bir string içinde belirli bir alt string’i aramak için bu yöntemleri kullanabilirsiniz.
let metin = "JavaScript öğreniyorum.";
console.log(metin.indexOf("Script")); // 4
console.log(metin.lastIndexOf("o")); // 18
console.log(metin.includes("öğren")); // true
includes, boolean (true/false) döndürürken, indexOf karakterin konumunu verir.
5. Büyük/Küçük Harfe Çevirme (toUpperCase, toLowerCase)
Kullanıcıdan gelen verileri normalize etmek için çok kullanışlıdır.
let kelime = "Programlama";
console.log(kelime.toUpperCase()); // PROGRAMLAMA
console.log(kelime.toLowerCase()); // programlama
Özellikle arama motoru uyumlu veriler oluştururken kullanılır.
6. String Parçalama (slice, substring, substr)
Belirli bir bölüm almak için bu yöntemlerden yararlanılır.
let cümle = "JavaScript çok eğlenceli!";
console.log(cümle.slice(0, 10)); // JavaScript
console.log(cümle.substring(0, 10)); // JavaScript
console.log(cümle.substr(0, 10)); // JavaScript
slice(start, end): Başlangıç ve bitiş indeksi arasında keser.substring(start, end): Negatif indeks desteklemez.substr(start, length): Başlangıç noktasından itibaren belirtilen uzunlukta keser.
7. Stringi Parçalara Ayırma (split)
String veriyi diziye çevirmek için kullanılır.
let bilgiler = "Ali,Veli,Ayşe";
let liste = bilgiler.split(",");
console.log(liste); // ["Ali", "Veli", "Ayşe"]
Özellikle CSV gibi veri formatlamalarında oldukça işe yarar.
8. Boşlukları Temizleme (trim, trimStart, trimEnd)
Kullanıcı girdilerinde başta ve sonda kalan boşlukları temizlemek için kullanılır.
let veri = " JavaScript ";
console.log(veri.trim()); // "JavaScript"
console.log(veri.trimStart()); // "JavaScript "
console.log(veri.trimEnd()); // " JavaScript"
Form validasyonlarında çok önemlidir.
9. String Değiştirme (replace, replaceAll)
Bir string içinde belirli bir ifadeyi başka bir ifade ile değiştirmek için kullanılır.
let ifade = "Bugün hava güzel, hava sıcak.";
console.log(ifade.replace("hava", "gök")); // Bugün gök güzel, hava sıcak.
console.log(ifade.replaceAll("hava", "gök")); // Bugün gök güzel, gök sıcak.
Özellikle şablonlar üzerinde çalışırken oldukça işe yarar.
10. String Tekrarı (repeat)
Bir string’i belirtilen sayıda tekrar etmek için kullanılır.
let kelime2 = "Hey! ";
console.log(kelime2.repeat(3)); // Hey! Hey! Hey!
Özellikle animasyonlar veya efektler oluştururken kullanışlıdır.
11. Template Literals (Backtick Kullanımı)
Template literal kullanımıyla çok daha okunabilir ve dinamik string’ler oluşturulabilir.
let isim2 = "Mehmet";
let yas = 25;
let mesaj2 = `Merhaba, benim adım ${isim2} ve ${yas} yaşındayım.`;
console.log(mesaj2);
Bu yöntem, uzun ve karmaşık string ifadeleri oluştururken hayat kurtarır.
12. Başlangıç ve Bitiş Kontrolü (startsWith, endsWith)
Bir string’in belirli bir ifade ile başlayıp başlamadığını veya bitip bitmediğini kontrol etmek için kullanılır.
let cümle2 = "Bugün hava çok güzel.";
console.log(cümle2.startsWith("Bugün")); // true
console.log(cümle2.endsWith("güzel.")); // true
Özellikle veri doğrulamada etkili bir yöntemdir.
Sonuç
JavaScript’te String veri türü işlemleri konusunu detaylıca ele aldık. String’lerle yapılan işlemler, gerek kullanıcıdan alınan verilerin işlenmesi, gerekse verilerin formatlanması gibi pek çok kritik süreçte kullanılır.
Eğer JavaScript öğrenmeye yeni başladıysanız, burada öğrendiğiniz yöntemleri çeşitli mini projeler yaparak pratik etmenizi öneririm. Örneğin bir “Kelime Sayacı”, “Şifre Kontrolü”, “Kullanıcı Adı Doğrulama” gibi uygulamalar geliştirmek, string işlemlerini pekiştirmenize yardımcı olur. Daha fazlası için “Javascript” kategorisine bakabilirsin.
JavaScript’te stringler neden immutable değiştirilemez?
JavaScript stringleri immutable’dır çünkü bir string değiştirildiğinde orijinal verinin güvenliği ve tutarlılığı korunur. Her değişiklik yeni bir string üretir.
String ile dizi (array) arasındaki fark nedir?
Stringler karakter dizisidir ve her karaktere indeks ile erişilebilir. Ancak diziler, farklı türlerde veriler barındırabilir (sayı, nesne, başka diziler gibi) ve daha fazla metod sunar.
slice(),substring()vesubstr()arasındaki farklar nelerdir?slice(start, end)vesubstring(start, end)benzer şekilde çalışır ancakslicenegatif indeksleri destekler.substr(start, length)ise başlangıçtan itibaren belirli uzunlukta parça alır.String içinde birden fazla kelimeyi nasıl değiştirebilirim?
replaceAll()metodunu kullanabilirsiniz. Tarayıcı desteği daha azsa,replaceile düzenli ifadeler (RegExp) kullanabilirsiniz.Backtick (`) kullanımı neden önemlidir?
Backtick, çok satırlı stringler oluşturmak ve değişkenleri kolayca gömmek için kullanılır. Daha okunabilir ve yönetilebilir kodlar yazmanıza yardımcı olur.
Stringlerde boşlukları nasıl kaldırabilirim?
trim(),trimStart()vetrimEnd()metodlarını kullanarak baştaki ve sondaki boşluklardan kurtulabilirsiniz.Bir string’in belirli bir kelimeyle başlayıp başlamadığını nasıl kontrol ederim?
startsWith()metodunu kullanabilirsiniz. Örneğin:str.startsWith("Merhaba")true/false döndürür.Kullanıcıdan alınan verilerde neden küçük harfe çevirme işlemi yapılır?
Büyük/küçük harf uyumsuzluklarını önlemek için yapılır. Böylece “Ali” ve “ali” gibi veriler eşit kabul edilir.
split()metodu ne zaman kullanılır?Bir string’i belirli bir ayraç karakterine göre bölüp diziye çevirmek istediğimizde kullanılır. Örneğin, CSV dosyası işlemek gibi.
Bir string’deki tüm “a” harflerini nasıl “b” yapabilirim?
replaceAll("a", "b")kullanarak tüm “a” karakterlerini “b” ile değiştirebilirsiniz.
Kaynak patika.dev
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu siz yapabilirsiniz!